Đông Trùng Hạ Thảo Khô: Đặc Điểm, Công Dụng & Cách Dùng Hiệu Quả

Hiện nay, đông trùng hạ thảo khô là dạng dùng phổ biến, được nhiều người ưa chuộng bởi tính tiện dụng và kéo dài được thời gian bảo quản. Vậy nấm đông trùng hạ thảo sấy khô có đặc điểm gì, công dụng ra sao, giá bán, đối tượng nên sử dụng và cách dùng như thế nào? Tất cả sẽ được giải đáp đầy đủ nhất trong bài viết dưới đây. 

Đông trùng hạ thảo khô là gì? 

Đông trùng hạ thảo khô là loại đông trùng được sấy hoặc phơi khô khoảng 95% – 97% từ trùng thảo tươi. Tùy vào thời gian và cách sấy sẽ cho ra những thành phẩm khác nhau. Nhìn chung, đông trùng hạ thảo sấy khô sẽ có một số đặc điểm cơ bản sau đây:

• Màu sắc: Sau khi phơi khô hoặc sấy, đông trùng hạ thảo sẽ có màu vàng sậm hoặc vàng nâu. Nếu để quá lâu, đông trùng chuyển sang màu socola hoặc đen, điều này sẽ làm ảnh hưởng tới chất lượng và giá trị dinh dưỡng của sản phẩm.
• Hàm lượng dinh dưỡng: Những giá trị dược học của nấm đông trùng hạ thảo dạng khô có thể sẽ bị hao hụt so với loại tươi, nhưng không quá nhiều. Đặc biệt, với phương pháp sấy hiện đại sẽ giữ được gần như nguyên vẹn giá trị dinh dưỡng. Thay vào đó, dạng sấy khô sẽ dễ dàng vận chuyển hơn và bất chấp thời tiết nồm ẩm cũng không bị ẩm mốc.
• Mùi vị: Sau khi được sấy khô, trùng thảo có mùi thơm dịu, vẫn mang vị đặc trưng của đông trùng hạ thảo. So với loại tươi, loại khô bớt được mùi tanh nhẹ tự nhiên của nấm và dễ ăn hơn.
• Thời hạn sử dụng: Đông trùng sấy khô sẽ bảo quản được khoảng 12 tháng. Đây cũng là ưu điểm lớn nhất của đông trùng dạng khô.

Các loại đông trùng hạ thảo khô hiện có trên thị trường

Dựa theo phương pháp sấy mà hiện nay trên thị trường có 3 loại đông trùng khô như sau:

• Đông trùng hạ thảo sấy nóng/sấy nhiệt: Sử dụng không khí nóng từ nguồn điện, tia hồng ngoại, nguồn nhiệt để làm hơi nước trong sản phẩm bốc lên. Phương pháp này có chi phí thấp nên giá thành sản phẩm cũng thấp. Tuy nhiên, nhiệt độ sấy cao sẽ làm hao hụt nhiều dược chất, thành phẩm bị biến dạng, thời gian bảo quản ngắn. 
• Đông trùng khô sấy lạnh: Sử dụng không khí khô với nhiệt độ thấp để tách ẩm sản phẩm, nhằm hạn chế tác động của nhiệt đến dược chất. Phương pháp này có chi phí cao hơn 2 – 3 lần loại sấy nóng, khiến giá thành sản phẩm đắt hơn. Song đông trùng hạ thảo sấy khô sẽ ít bị giảm chất lượng cũng như hương vị.
• Đông trùng khô sấy thăng hoa: Phương pháp này sử dụng kỹ thuật làm khô lạnh. Đông trùng hạ thảo được sấy khô qua quá trình thăng hoa của nước dưới nhiệt độ -40 đến -60 và áp suất thấp. Nhờ đó giữ lại được tối đa dược chất, hàm lượng dinh dưỡng, màu sắc và hương vị của sản phẩm. Đây là phương pháp sấy hiện đại nhất hiện nay, nên giá thành đông trùng khô được tạo ra cũng cao nhất. 

Vì vậy, khi chọn mua đông trùng dạng khô, bạn nên tìm hiểu kỹ các loại thành phẩm dựa trên phương pháp sấy. Lựa chọn loại trùng thảo khô có hàm lượng dinh dưỡng cao để đảm bảo mang lại lợi ích tốt nhất cho sức khỏe.

Tác dụng của đông trùng hạ thảo khô đối với sức khỏe

Về cơ bản, công dụng của đông trùng hạ thảo khô hay trùng thảo tươi đều giống nhau, rất tốt cho sức khỏe. Dưới đây là một số tác dụng chính:

Nâng cao sức khỏe thể chất, giảm mệt mỏi

Trong thành phần của nấm đông trùng hạ thảo chứa nhiều hàm lượng vitamin, nguyên tố selen, có tác dụng rất tốt trong việc phục hồi các triệu chứng mệt mỏi.

Ngoài ra, đông trùng hạ thảo còn giúp cơ thể sản sinh được phân tử ATP (còn gọi là adenosine triphosphate) giúp tăng cường khả năng trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng.  Nhờ đó giúp người dùng nâng cao thể chất, quá trình tập luyện thể thao sẽ hiệu quả hơn. 

Phòng ngừa sự hình thành khối u gây ung thư

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, đông trùng hạ thảo có khả năng ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư ác tính như tế bào lympho, tuyến tiền liệt, vú, tế bào gan, đại trực tràng,… Trong khi đó lại bảo vệ rất hiệu quả đối với các tế bào lành tính.

Đặc biệt, sử dụng đông trùng hạ thảo còn giúp làm giảm các tác dụng phụ gây ra do xạ trị, phổ biến nhất là tình trạng giảm bạch cầu.

Cải thiện sức khỏe sinh lý, hỗ trợ vô sinh, hiếm muộn

Tác dụng nấm đông trùng hạ thảo khô trong việc cải thiện sức khỏe sinh lý đã được biết đến từ thời xa xưa. Khi đó, trùng thảo được xem là một loại dược liệu quý trong hoàng cung, giúp tăng cường ham muốn, phục hồi sức khỏe sinh lý ở cả nam và nữ.

Đồng thời, đông trùng hạ thảo còn có tác dụng nâng cao chất lượng tinh trùng ở nam giới, gia tăng mật độ và kéo dài thời gian sống của tinh trùng. Nhờ đó giúp hỗ trợ điều trị tình trạng vô sinh, hiếm muộn hiệu quả.

Hỗ trợ điều trị bệnh thận mãn tính

Đông trùng hạ thảo có tác dụng bảo vệ thận hiệu quả nhờ khả năng chống viêm và chống nhiễm trùng. Mặc khác, sản phẩm này còn có khả năng ức chế tăng sinh tế bào trung bì – hiện tượng xảy ra trước tình trạng xơ cứng cầu thận. Sử dụng đông trùng sấy khô còn giúp bảo vệ thận khỏi nhiễm độc mãn tính do cyclosporin A gây ra. 

Điều trị bệnh tiểu đường

Trong đông trùng khô có chứa hàm lượng cao Selen giúp giảm HbA1C (chỉ số mắc bệnh tiểu đường) xuống mức thấp. Từ đó, giúp chức năng chuyển hóa oxy và glucose của cơ thể diễn ra bình thường.

Mặt khác, đông trùng còn có khả năng tăng cường sản xuất insulin, để điều hòa lượng máu và duy trì đường huyết. Điều này có tác dụng quan trọng trong việc bảo vệ tế bào beta của tuyến tụy và kiểm soát đường huyết hiệu quả.

Giảm đông máu, ngăn ngừa các bệnh đột quỵ, tai biến

Theo nhiều nghiên cứu, hoạt chất Adenosine có trong đông trùng hạ thảo sấy khô giúp làm chậm quá trình đông máu, kiểm soát máu ở độ loãng phù hợp. Từ đó ngăn ngừa tình trạng đông máu cục bộ gây tắc nghẽn mạch máu, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, đột quỵ,…

Ngoài những công dụng đông trùng hạ thảo khô nêu trên, loại dược liệu quý này còn giúp tăng cường sức đề kháng, ngủ ngon, giải tỏa stress và chống lão hóa,… vô cùng hiệu quả.

Những đối tượng nên và không nên sử dụng đông trùng hạ thảo sấy khô

Mặc dù đông trùng khô mang đến những giá trị tuyệt vời cho sức khỏe, tuy nhiên sản phẩm này phù hợp cho mọi đối tượng. Cụ thể, dưới đây là những người nên và không nên sử dụng:

Đối tượng nên dùng:

• Những người gầy yếu, mới ốm dậy hoặc muốn phục hồi sức khỏe sau phẫu thuật.
• Người cao tuổi thể chất kém, ăn uống không ngon, đề kháng yếu, muốn tăng cường trí não, phòng ngừa bệnh Alzheimer. 
• Những người có huyết áp, đường huyết không ổn định, người dùng nhiều thuốc tây khiến dạ dày, gan, thận kém,… cũng nên sử dụng đông trùng hạ thảo.
• Trường hợp đang mắc bệnh về đường hô hấp, khi trở trời dễ bị ho, cảm mạo,… những người viêm phế quản, hen suyễn hoặc hút thuốc lá nhiều. 
• Đông trùng hạ thảo dạng khô phù hợp với những người bị rối loạn giấc ngủ, đầu óc căng thẳng, stress, mệt mỏi, người muốn tăng hiệu suất công việc khi làm việc trí óc. 
• Nam và nữ giới bị suy giảm sức khỏe sinh lý, người vô sinh, hiếm muộn sử dụng đông trùng hạ thảo cũng rất hiệu quả. 
• Những người đang bị ung thư, cần hóa trị, xạ trị. 

Trường hợp không nên dùng đông trùng hạ thảo sấy khô:

• Những người bị lupus ban đỏ, viêm đa khớp.
• Đối tượng đang chuẩn bị phẫu thuật, bệnh nhân bị đông máu không nên dùng đông trùng hạ thảo.
• Cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng đối với trẻ dưới 1 tuổi và phụ nữ đang mang thai. 
• Nếu bạn bị dị ứng với nấm, nhộng tằm cũng cần thận trọng trước khi dùng.

Cách sử dụng đông trùng hạ thảo sấy khô cho hiệu quả cao

Với hình dạng nhỏ, mùi vị dễ dùng, không có mùi tanh nhẹ, cũng không có vị đắng như nhiều thảo dược khác. Đông trùng hạ thảo dạng khô rất dễ chế biến, với đa dạng cách làm. Bạn có thể tham khảo một số cách chế biến đông trùng hạ thảo khô như sau:

Ăn trực tiếp

Đây là cách dùng nhanh chóng và thuận tiện nhất. Trong quá trình sấy khô, sản phẩm đã được vệ sinh và tiệt trùng kỹ nên đảm bảo an toàn khi sử dụng trực tiếp. Đặc biệt, cách sử dụng này cũng giúp dược tính của sản phẩm không bị biến chất.

Cách ăn đông trùng hạ thảo khô: 

• Ngâm đông trùng khô qua nước nóng 60 – 70 độ C khoảng 3 phút.
• Sau đó dùng ăn trực tiếp. 
• Khi nhai bạn sẽ cảm nhận được vị thơm ngon, béo ngậy, rất dễ thưởng thức.

Pha trà đông trùng hạ thảo

Đây cũng là cách dùng được nhiều người ưa chuộng. Trà đông trùng hạ thảo sau khi pha dậy mùi, có màu vàng sánh đẹp mắt, có thể sử dụng vào buổi sáng, hoặc sau mỗi bữa ăn. 

Cách thực hiện:

• Dùng 5 con đông trùng khô cho vào ấm trà với một ít nước nóng để tráng qua. 
• Tiếp tục cho nước nóng và hãm trà  khoảng 10 phút.
• Có thể hãm thêm 2 – 3 lần nước nữa cho đến khi hết chất.

Dùng ngâm với các loại rượu

Đây là cách sử dụng nấm đông trùng hạ thảo khô phổ biến và có tác dụng rất tốt đối với các quý ông. Đông trùng hạ thảo kết hợp với các vị thuốc quý sẽ giúp bổ thận tráng dương, tăng cường khả năng sinh lý cho phái mạnh. Đồng thời, khi sử dụng thường xuyên còn giúp bồi bổ và cải thiện sức khỏe rất tốt. 

Một số cách ngâm rượu đông trùng hạ thảo khô:

• Ngâm rượu nếp cái hoa vàng: Cho khoảng 50g đông trùng ngâm cùng với 1,5 lít rượu. Đậy kín nắp bình và sau 20 – 30 ngày là có thể sử dụng được. Mỗi ngày nên uống 1 –  2 chén nhỏ (15 – 20ml) để mang lại hiệu quả tốt nhất.

• Ngâm cùng nhân sâm: Dùng 10g đông trùng khô, kết hợp với 10g nhân sâm thái lát, cho vào bình thủy tinh ngâm cùng 1 lít rượu trắng. Sau 30 ngày là có thể sử dụng. 
• Ngâm cùng kỷ tử: Chuẩn bị 10g trùng thảo, 20g kỷ tử, 10g táo đỏ, cho vào bình thủy tinh ngâm cùng 1 lít rượu trắng trong 20 ngày.
• Ngâm cùng nhung hươu: Chuẩn bị 90g đông trùng hạ thảo, 20g nhung hươu và, rồi cho vào bình thủy tinh ngâm với 1,5 lít rượu. Sau 10 ngày có thể sử dụng. nên dùng 20 – 30ml mỗi ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

Cách chế biến đông trùng hạ thảo khô bằng món ăn bổ dưỡng

Với nguyên liệu từ đông trùng hạ thảo sấy khô, các chị em có thể chế biến được nhiều món ăn ngon, bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe của cả gia định.

• Hầm cháo: Tiến hành hầm cháo như bình thường. Đến khi cháo mềm, thêm vài sợi đông trùng hạ thảo, ninh khoảng 30 phút. Món này nên ăn khi còn nóng. 
• Chưng yến: Cho yến vào chén sứ và chưng trong khoảng 20 phút. Sau đó thêm đông trùng khô, cùng 2 lát gừng và đường phèn chưng cùng
• Hầm thịt: Sơ chế thịt sạch sẽ, sau cho vào nồi hầm chín cùng gia vị. Tiếp đến thêm nấm đông trùng khô, đun nóng vài phút và tắt bếp.

Ngâm mật ong nguyên chất

Ngâm mật ong với đông trùng khô không chỉ giúp tăng gấp bội phần công dụng, mà còn rất tốt cho người bị ho, viêm phế quản, hen suyễn, đau dạ dày dùng,… 

Cách thực hiện:

• Sử dụng 10g đông trùng hạ thảo sấy khô và cho vào lọ thủy tinh. 
• Ngâm trong khoảng 5 – 6 ngày cùng 200ml mật ong nguyên chất.
• Mỗi ngày dùng 1 thìa cafe pha cùng 150ml nước ấm để uống trực tiếp.

Hướng dẫn cách bảo quản đông trùng hạ thảo khô chuẩn nhất

Đông trùng hạ thảo dạng khô có thời hạn sử dụng đến 12 tháng. Tuy nhiên, để dược liệu không bị ẩm, mốc, hư hỏng ở nhiệt độ phòng, bạn vẫn cần bảo quản đúng cách. 

Đông trùng hạ thảo đã được sấy khô không cần bảo quản ở điều kiện ngăn mát tủ lạnh. Tốt nhất nên bảo quản trong lọ thủy tinh có nắp đậy kín hoặc túi hút chân không. 

• Trước tiên bạn hãy rửa sạch hũ và phơi ngoài nắng cho khô. Sau đó, cho đông trùng hạ thảo vào hũ và đóng chặt nắp lại. 
• Để lọ ở nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ánh sáng mặt trời chiếu vào.
• Mỗi lần sử dụng bạn chỉ cần mở hũ, dùng thìa sạch hoặc đũa để lấy đông trùng hạ thảo ra. Không nên dùng tay, nhất là khi tay vẫn còn ẩm để lấy đông trùng. Điều này giúp tránh hơi ẩm vào bình khiến đông trùng bị mốc.

Những lưu ý quan trọng khi sử dụng đông trùng hạ thảo đã sấy khô

Việc sử dụng đông trùng hạ thảo sấy khô sai cách sẽ khiến dược liệu không phát huy được tối đa công dụng. Thậm chí, có thể dẫn tới một số tác dụng không mong muốn, gây ảnh hưởng tới sức khỏe. Vì vậy, khi dùng đông trùng hạ thảo cần lưu ý những điều sau:

• Nên sử dụng đông trùng khô vào lúc sáng sớm hoặc trong khi đói. Nếu dùng vào buổi tối, bạn cần lưu ý vì có thể gây ra tình trạng mất ngủ.
• Tránh sử dụng sản phẩm đã có dấu hiệu bị ẩm mốc, làm mất đi giá trị dinh dưỡng.
• Tuyệt đối không dùng quá liều khuyến cáo, vì có thể gây nóng trong, phát ban, táo bón, chảy máu cam hoặc một số tác dụng phụ không mong muốn.
• Tốt nhất nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia, bác sĩ để được hướng dẫn về liều dùng phù hợp.
• Khi chế biến món ăn không nên đun quá kỹ sẽ khiến một số dưỡng chất có thể bốc hơi.
• Nên dùng nồi đất để chế biến món ăn, không dùng nồi sắt hoặc gang, kẽm để tránh xảy ra các phản ứng, có thể gây hại cho sức khỏe.

Trên đây là những thông tin chi tiết về đông trùng sấy khô, công dụng và cách dùng như thế nào để đạt được hiệu quả tốt nhất. Về cơ bản, đông trùng sấy khô không bị mất dược chất hay hàm lượng dinh dưỡng so với dạng tươi. Vì vậy, bạn có thể yên tâm sử dụng hoặc dành tặng cho những người thân yêu.