Cao Huyết Áp Ở Người Trẻ: Dấu Hiệu và Giải Pháp Điều Trị

Tỉ lệ cao huyết áp ở người trẻ ngày càng tăng cao. Nguyên nhân chủ yếu là do tinh thần căng thẳng, thừa cân béo phì, uống nhiều rượu bia,…. Nếu không điều trị kịp thời bằng giải pháp phù hợp với mức độ bệnh và tình trạng sức khỏe sẽ gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm.

Cao huyết áp ở người trẻ là gì?

Cao huyết áp ở người trẻ là một bệnh lý phổ biến, tỉ lệ mắc khoảng 5 đến 12% với đối tượng chính là nam và nữ giới có độ tuổi dưới 35. Khi khởi phát, người bệnh sẽ có các biểu hiện bất thường ở trên cơ thể, nhưng dễ nhầm lẫn với những bệnh lý khác nên khiến nhiều người chủ quan, không phát hiện và điều trị kịp thời khiến bệnh ngày càng chuyển biến nặng.

Bệnh tác động tiêu cực đến sức khỏe, ảnh hưởng không nhỏ đến công việc và cuộc sống. Nếu xảy ra liên tục trong thời gian dài mà không có biện pháp can thiệp sẽ có thể hình thành bệnh xơ vữa động mạch, lâu dần sẽ tiến triển thành những bệnh tim mạch khó điều trị hoặc những biến chứng nguy hiểm gây ảnh hưởng đến tính mạng.

Điển hình là làm rối loạn các chức năng tình dục, tai biến mạch máu não, biến chứng về mắt hoặc mắc thêm những bệnh liên quan đến thận, tiểu đường. Ngoài ra, còn phải đối mặt với tình trạng cảm xúc bị rối loạn với chiều hướng là rất dễ nóng giận, hay mất kiềm chế,… khiến bản thân mệt mỏi và người xung quanh cảm thấy khó chịu không muốn cùng giao tiếp.

Dấu hiệu nhận biết cao huyết áp ở người trẻ

Chỉ số huyết áp bình thường là 120/80 mmHg. Đối với người cao tuổi, nếu bị cao huyết áp thường có chỉ số huyết áp tâm thu cao vượt mức và chỉ số huyết áp tâm trương ổn định không thay đổi. Ở người trẻ thì ngược lại, chỉ số huyết áp tâm thu giữ nguyên 120 và chỉ số huyết áp tâm trương trên 80, ví dụ như 120/95 mmHg.

Theo thống kê thì đa số các trường hợp cao huyết áp ở người trẻ đều là phát hiện tình cờ thông qua những đợt kiểm tra sức khỏe tổng quát theo định kì hoặc do người bệnh đến bệnh viện thăm khám những bệnh lý khác. Ngoài ra, số liệu cũng cho thấy, trên 79% là không có các triệu chứng điển hình (chóng mặt, nhức đầu,…) nên rất khó để phát hiện.

Tuy nhiên, vẫn có những dấu hiện nhận biết không điển hình như dễ nóng giận, đánh mất sự tập trung trong công việc, khó kiềm chế được cảm xúc,…. Bên cạnh đó, có những yếu tố làm cản trở điều trị là tâm lý của người bệnh không chấp nhận bản thân bị cao huyết áp, bởi cảm thấy mình rất khỏe mạnh hoặc xuất phát từ tâm lý muốn che giấu vì sợ sẽ ảnh hưởng đến sự thăng tiến ở trong công việc.

Nguyên nhân gây cao huyết áp ở người trẻ

Nếu như 95% trường hợp cao huyết áp ở người cao tuổi không thể tìm ra nguyên nhân thì ở người trẻ, tỉ lệ này cao hơn. Chủ yếu sẽ liên quan đến thói quen, lối sống và chế độ dinh dưỡng như tinh thần căng thẳng, thừa cân béo phì, uống nhiều rượu bia, ăn nhiều muối, dùng các chất kích thích,…

• Tinh thần căng thẳng: Do cuộc sống hiện đại đã vô tình mang đến áp lực lớn cho con người, đặc biệt là người trẻ – đối tượng lao động chính của xã hội. Khiến họ không có nhiều thời gian để nghỉ ngơi, thư giãn và quan tâm đến bản thân nên thường xuyên phải đối mặt với tình trạng stress, mệt mỏi,….
• Thừa cân béo phì: Cân nặng vượt quá mức cần thiết sẽ tác động không tốt đến sức khỏe và có thể gây ra nhiều bệnh lý liên quan tới tim mạch, chẳng hạn như cao huyết áp. Do đó, nếu người trẻ không kiểm soát được vấn đề cân nặng sẽ tăng nguy cơ bị mắc bệnh tim mạch, vỡ mạch máu, đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.
• Uống nhiều rượu bia: Người trẻ là một trong những đối tượng tiêu thụ nhiều thức uống có cồn (rượu bia) nhiều nhất hiện nay, nhưng lại không biết rằng đây là nguyên nhân khiến huyết áp tăng cao và gây ra những vấn đề tiêu cực cho sức khỏe.
• Ăn nhiều muối: Theo các thống kê thì người Việt Nam đang tiêu thụ một lượng muối khá lớn, tính theo mức trung bình thì vẫn cao hơn mức cần thiết, làm tăng khả năng bị cao huyết áp. Trong khi đó, người trẻ lại có sở thích ăn những thực phẩm hoặc món ăn chế biến sẵn có nhiều muối như pizza, thịt nguội hoặc gà rán.
• Dùng các chất kích thích: Những chất kích thích có trong thuốc lá, cà phê,… của người trẻ đều được đánh giá là không tốt đối với huyết áp và có thể khiến sức khỏe ngày càng suy giảm.

Trước đây, có nhiều giả thuyết cho rằng, cao huyết áp ở người trẻ là do những vấn đề về sức khỏe tiềm ẩn, hay còn gọi là cao huyết áp thứ phát. Tuy nhiên, sau khi thực hiện những nghiên cứu thì đã gần như loại bỏ giả thuyết này bởi tỉ lệ mắc bệnh ngày càng gia tăng, sấp xỉ với tỉ lệ bệnh ở người lớn và hầu hết các trường hợp đều được phân loại vào nhóm cao huyết áp nguyên phát.

Bên cạnh những nguyên nhân trên thì các thay đổi sinh lý ở thanh thiếu niên khi ở trong giai đoạn tuổi dậy thì cũng là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ khởi phát triển. Cụ thể là sự gia tăng cholesterol cùng quá trình thay đổi các nội tiết tố đã diễn ra khá nhanh chóng, thêm vào đó là sự lười vận động, không có những nguyên tắc sống khoa học.

Giải pháp điều trị cao huyết áp ở người trẻ

Khi nghi ngờ bản thân bị cao huyêt áp, người trẻ nên đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám. Sau khi đã xác định chính xác, sẽ có thể được yêu cầu làm thêm một số xét nghiệm có liên quan như xét nghiệm nước tiểu hoặc máu, siêu âm tim, điện tâm đồ,… để tìm nguyên nhân và có hướng hoặc phác đồ điều trị phù hợp giúp sức khỏe sớm hồi phục.

Về cơ bản, người bệnh sẽ được kê đơn cho dùng thuốc tây để hạ huyết áp, giúp huyết áp trở lại trạng thái ổn định. Bên cạnh đó, sẽ cho sử dụng thêm một số loại thuốc khác để đẩy nhanh quá trình điều trị, đem đến hiệu quả cao nhất và có thể tránh được tối đa các tác dụng phụ không mong muốn.

Một số loại thuốc tây đã được FDA phê duyệt sử dụng trong điều trị và thường được bác sĩ kê đơn cho người bệnh bao gồm:

• Thuốc chẹn beta: Giúp tim đập ít hơn.
• Thuốc chẹn alpha: Làm giảm những xung thần kinh để thắt chặt những mạch máu.
• Thuốc lợi tiếu/”thuốc nước”: Hỗ trợ thận để thải thêm muối, nước khỏi cơ thể và làm giảm lượng máu.
• Thuốc làm giãn mạch một cách trực tiếp: Kết hợp giữa thuốc chẹn kênh canxi cùng những chất có khả năng làm giãn mạch máu một cách trực tiếp khác.
• Thuốc làm ức chế được hệ thần kinh: Giúp kiểm soát những xung thần kinh từ vị trí não để những mạch máu được thư giãn.
• Thuốc ức chế ACE, thuốc chẹn ARB: Làm giãn những mạch máu để hạ huyết áp.

Ngoài ra, một số người trẻ còn lựa chọn điều trị cao huyết áp bằng các bài thuốc Đông Y để giải quyết căn nguyên từ bên trong để sức khỏe trở lại mức bình thường mà vẫn có thể duy trì được hiệu quả lâu dài hạn chế được tối đa khả năng tái phát. Bên cạnh đó, còn khá an toàn, ít tác dụng phụ và phù hợp với nhiều đối tượng khác nhau.

Bài thuốc chữa cao huyết áp tâm tỳ hư

• Triệu chứng: Da khô, đầu choáng, ăn ngủ kém, mạch huyền tế, sắc mặt trắng, đi phân lỏng, ngủ ít, rêu lưỡi trắng nhạt,….
• Chuẩn bị: 15 gram đảng sâm, 10 gram phục thần, 10 gram đương quy, 5 gram mộc hương, 20 gram đan sâm, 15 gram hoàng kỳ, 10 gram bạch truật, 10 gram táo nhân và 3 gram cam thảo.
• Cách thực hiện: Cho dược liệu vào trong ấm cùng với 6 chén nước. Sắc đến khi hỗn hợp cô đọng lại còn khoảng 2 chén thì tất bếp và lọc lấy nước uống khi còn ấm. Lưu ý uống hết trong ngày, không để qua đêm và không ăn phần bã.

Bài thuốc chữa cao huyết áp ở thể đàm thấp

• Triệu chứng: Lợm giọng buồn nôn, mạch huyền hoạt, đau nhức toàn thân, ăn ngủ kém, miệng lưỡi có nhiều rêu trắng,….
• Chuẩn bị: 20 gram ý dĩ, 8 gram bán hạ, 12 gram tang ký, 12 gram bạch truật, 12 thảo quyết minh, 6 gram cam thảo, 16 gram ngưu tất, 8 gram thiên ma, 12 gram mao căn, 12 gram bạch linh và 12 gram thảo quyết minh.
• Cách thực hiện: Đem tất cả dược liệu đi rửa sạch rồi cho vào nồi sắc cùng với 1 lít nước trên lửa nhỏ. Chờ đến khi cô đọng lại còn 0,5 lít thì tắt bếp và lọc lấy nước uống (bỏ phần bã). Lưu ý là chia làm 3 phần để uống trong ngày và không để qua đêm.

Bài thuốc chữa cao huyết áp ở thể can thận hư

• Triệu chứng: Hoa mắt, ù tai, ngủ ít, đau lưng, miệng khô, nhức đầu, chóng mặt, ngủ chập chờn, mỏi gối, hay hoảng sợ, mặt đỏ,….
• Chuẩn bị: 24 gram thục địa, 12 gram sơn thù, 12 gram hoài ô, 12 gram ngưu tất, 10 gram cúc hoa, 8 gram kỷ tử, 9 gram đan bì, 20 gram mẫu lệ, 12 gram hà thủ ô, 12 gram bạch thược, 12 gram tang ký sinh và 10 gram thạch tả.
• Cách thực hiện: Cho dược liệu và 6 chén nước vào ấm thuốc. Nấu trên lửa nhỏ đến khi sắc lại còn khoảng 1/2 hoặc 1/3 thì tắt bếp. Lọc lấy nước và chia làm 3 phần uống hết trong ngày. Lưu ý không ăn phần bã và không nấu để qua đêm.

Bài thuốc chữa cao huyết áp ở thể tâm dương lưỡng lư

• Triệu chứng: Đau đầu chóng mặt, sắc mặt trắng bệch, cơ teo nhẽo, tiểu đêm nhiều lần, tay chân tê lạnh, cơ thể khó chịu và mệt mỏi, liệt dương hoạt tính, cơ thể mềm yếu hoặc tê mỏi triền miên,….
• Chuẩn bị: 12 gram sinh địa, 12 gram mẫu lệ, 8 gram nữ trinh tử, 6 gram ngũ vị tử, 16 gram ngưu tất, 12 gram bạch thược, 12 gram mạch môn, 8 gram thỏ ty từ và 4 gram cam thảo.
• Cách thực hiện: Rửa sạch các dược liệu rồi cho vào ấm nấu cùng với 1 lít nước ở trên lửa nhỏ khoảng 45 phút đến 1 giờ để thu được hỗn hợp nước thuốc khoảng 300 – 400ml. Sau đó lọc lấy nước thuốc và bỏ phần bã rồi chia làm 3 phần và uống sau các bữa ăn chính khoảng 30 phút. Lưu ý là dùng hết trong ngày và không để qua đêm.

Đối với trường hợp người trẻ bị cao huyết áp ở mức độ nhẹ thì hoàn toàn có thể cải thiện được tình trạng sức khỏe với những phương pháp đơn giản hơn. Chẳng hạn như duy trì cân nặng ở mức phù hợp, hạn chế ăn muối, kiểm soát được lượng cồn tiêu thụ, áp dụng chế độ ăn DASH, tập thể dục một cách đều đặn,….

Duy trì cân nặng ở mức phù hợp:

Theo các chuyên gia, người trẻ nên nỗ lực duy trì cân nặng để đảm bảo giữ được những chỉ số khối của cơ thể – BMI nằm trong khoảng 18,5 đến 24,9. Đây được xem là cách hỗ trợ điều trị và kiểm soát được bệnh cao huyết áp vừa đơn giản và vừa hiệu quả. Ngoài ra, còn rất tốt đối với sức khỏe tổng thể.

Nếu đang thừa cân béo phì thì người bệnh nên thiết kế cho mình một chế độ ăn uống, tập luyện thể dục thể thao phù hợp để có thể giảm cân an toàn, nhanh chóng. Trung bình, mỗi 10kg mất đi sẽ có thể giảm được chỉ số huyết áp ở tâm thu xuống khoảng 5 đến 20 đơn vị.

Hạn chế ăn muối

Khi đã xác định bản thân bị cao huyết áp, người trẻ nên tập thói quen là giảm lượng muối sử dụng hằng ngày. Cụ thể là trong những thực phẩm và món ăn dung nạp vào cơ thể. Theo đó, các chuyên gia khuyến nghị chỉ nên dùng lượng muối ít hơn hoặc bằng 2.400 mg.

Trong những nghiên cứu liên quan đến việc áp dụng chế độ ăn với mục đích điều trị bệnh cao huyết áp ở người trẻ đã cho kết quả là có thể giảm chỉ số huyết áp từ 2 đến 8 mmHg khi mỗi ngày chỉ ăn lượng muối thấp hơn 1.600 mg. Cho nên chỉ cần thực hiện được và duy trì lâu dài thì huyết áp sẽ rất nhanh quay trở lại được mức ổn định.

Kiểm soát được lượng cồn tiêu thụ

Dung nạp vào cơ thể nhiều thức uống có cồn chính là một trong các nguyên nhân gây bệnh phổ biến. Do đó, người trẻ muốn điều trị được tình trạng cao huyết áp thì buộc phải kiểm soát được lượng cồn tiêu thụ, tốt nhất là không sử dụng khi không ở trong trường hợp bắt buộc, không thể từ chối.

Chuyên gia cho biết, trung bình một người chỉ nên hấp thụ tối đa lượng cồn dưới 1,114g/ngày. Tương đương khoảng 2 lít rượu chưng chất, 148ml rượu vang hoặc 355ml bia. Nếu nhiều hơn sẽ gây khó khăn cho việc điều trị và khiến bệnh ngày càng trầm trọng.

Áp dụng chế độ ăn DASH

DASH là một trong những chế độ ăn được thiết kế riêng cho người trẻ bị cao huyết áp. Theo đó, thực đơn sẽ được xây dựng với 3 nhóm thực phẩm chủ đạo là trái cây, sữa ít béo cùng những chế phẩm liên quan, rau củ quả.

Theo khảo sát thì khi áp dụng chế độ ăn DASH trong một khoảng thời gian nhất định, chỉ số huyết áp tâm thu của người bệnh đã giảm 8 – 14 đơn vị. Đây là một tín hiệu khả quan, giúp huyết áp dần ổn định và đẩy lùi dần những triệu chứng khó chịu, mệt mỏi,….

Tuy nhiên, chế độ này vẫn tồn tại nhược điểm là không thể đáp ứng được đầy đủ dinh dưỡng để người bệnh học tập hoặc làm việc. Vì vậy, không nên duy trì quá lâu và nên bổ sung cho cơ thể nhiều hơn các dưỡng chất, năng lượng cần thiết để tránh tình trạng ngất xỉu, choáng váng,….

Tập thể dục một cách đều đặn

Tập thể dục một cách đều đặn là yếu tố góp phần không nhỏ giúp người bệnh duy trì cân nặng và tăng cường quá trình lưu thông máu để đảm bảo sức khỏe và hạ huyết áp. Mỗi ngày nên dành ra từ 30 phút để vận động thân thể, sau một thời gian kiểm tra lại chỉ số huyết áp tâm thu sẽ thấy giảm được từ 4 đến 9 đơn vị.

Song song đó, khi huyết áp đã ổn định, cũng không nên từ bỏ thói quen tốt này, mà nên duy trì lâu dài. Một số bài tập đơn giản người trẻ bị cao huyết áp dù có bận rộn vẫn có thể dễ dàng thực hiện là đạp xe, bơi lội, yoga, đi bộ, chạy bộ,….

Cách phòng ngừa cao huyết áp ở người trẻ

Điều trị dứt điểm cao huyết áp ở người trẻ là rất khó và khả năng tái lại cũng cực kì cao. Do đó, phòng ngừa trước là cách tốt nhất để có cơ thể khỏe mạnh, không gặp phải những vấn đề ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Về chế độ sinh hoạt:

• Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao. Tốt nhất là nên duy trì liên tục và đều đặn với mỗi lần tập từ 30 đến 45 phút bằng các loại hình khác nhau. Nhưng cần lưu ý là không được gắng sức, khi cảm thấy mệt có thể dừng nghỉ ngơi đến khi khỏe sẽ tiếp tục thực hiện.
• Không hút thuốc lá.
• Giữ cho bản thân nếp sinh hoạt ổn định và điều độ. Hạn chế xúc động mạnh, căng thẳng hoặc lo âu trong thời gian dài, nên để tinh thần thoải mái và thư thái trong mọi hoàn cảnh.
• Nếu đang điều trị bệnh bằng thuốc thì cần tuân thủ 100% theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ. Tuyệt đối không được tự ý ngưng thuốc và không sử dụng ngắt quãng để tránh ảnh hưởng đến hiệu quả và hạn chế được tối đa các tác dụng phụ không mong muốn.

Về chế độ ăn uống:

• Ưu tiên bổ sung vào cơ thể những thực phẩm, món ăn chứa nhiều kali (nước dừa, đậu trắng hoặc sữa,…), ma-giê (thịt) và canxi (tôm, cua, sữa,…) để các hoạt động ở hệ tim mạch được duy trì ổn định. Đồng thời, nên ăn những chất đạm thực vật hoặc từ cá thay cho những loại từ bò, gà hoặc heo.
• Thực hiện chế độ ăn để giảm cân ít mỡ, nhiều chất xơ, ít đường, nhiều chất đạm. Song song đó, chỉ nên giảm bớt khẩu phần ở trong các bữa ăn, không nên giảm số lượng bữa ăn; ăn nhạt, không ăn thêm quà bánh vặt; ăn muối tối đa 2 – 4 gram/ngày, không được nhiều hơn (bao gồm cả trong món ăn, thực phẩm, nước chấm).
• Không ăn quá ngọt và hạn chế ăn dầu mỡ có nguồn gốc từ động vật. Ngoài ra, nên ăn nhiều trái cây và rau xanh để có thể cung cấp nhiều vitamin, chất xơ, chất khoáng cho cơ thể. Đặc biệt là phải hạn chế uống nhiều thức uống có cồn như rượu bia.

Bên cạnh những thông tin tham khảo về bệnh cao huyết áp ở người trẻ được đề cập trong bài viết thì mỗi người đều nên khám sức khỏe định kì để nếu có những nguy cơ tim mạch tiềm ẩn sẽ sớm được phát hiện. Từ đó có hướng điều trị hiệu quả, phù hợp nhất giúp sức khỏe nhanh hồi phục và không gặp phải những biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến tính mạng.

BÀI VIẾT CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:

• 10 Loại Thuốc Điều Trị Cao Huyết Áp Tốt và An Toàn Nhất
• 10 Loại Thảo Dược Điều Trị Cao Huyết Áp An Toàn Mà Hiệu Quả
• Huyết áp cao có uống được đông trùng hạ thảo? [Cần biết]