Ho Khan Kéo Dài Là Bệnh Gì? Cách Điều Trị, Ngăn Chặn

Ho khan kéo dài là ho dai dẳng từ 3 tuần trở lên và có thể gặp ở mọi đối tượng, bao gồm trẻ nhỏ, người trưởng thành và cao tuổi. Nguyên nhân có thể đến từ các bệnh lý về đường hô hấp, tiêu hóa,… hoặc lí do khác. Để tránh những biến chứng nguy hiểm ảnh hướng không tốt đến sức khỏe cần thăm khám, điều trị đúng cách.

Ho khan kéo dài là bệnh gì?

Ho khan kéo dài là triệu chứng thường gặp ở bệnh viêm phổi, lao phổi, áp xe phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, giãn phế quản, hen suyễn, ung thư phổi, trào ngược dạ dày thực quản,…. Gây ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống, công việc, sức khỏe và tinh thần, cần được điều trị kịp thời và dứt điểm.

Viêm phổi

Khởi phát khi nhu mô phổi (phế nang, ống phế nang,…) bị viêm nhiễm, khiến cho phế nang và đường dẫn phí bên trong phổi chứa đầy mủ, chất lỏng. Gây ra tình trạng ho khan liên tiếp và dai dẳng (nhất là vào ban đêm), ho có đờm, khó thở, ớn lạnh, sốt,….

Bệnh có thể xảy ra ở mọi đối tượng nhưng nếu là trẻ sơ sinh, người già (trên 65 tuổi) hoặc trẻ nhỏ có hệ miễn dịch không được khỏe mạnh, mắc nhiều bệnh nền,… sẽ gây ra những nguy hiểm nhất định. Ngoài ra, những đối tượng khác nếu để bệnh kéo dài lâu, không điều trị sớm sẽ có thể đối mặt với những biến chứng làm ảnh hưởng đến tính mạng.

Bệnh lao phổi

Người bệnh thường có các triệu chứng như ho khan trên 3 tuần, mệt mỏi, đau ngực, sụt cân, sốt nhẹ, ra nhiều mồ hôi, chán ăn,…. Bệnh khởi phát khi bị vi khuẩn Mycobacterium Tuberculosis tấn công vào bên trong cơ thể. Trong thời gian đầu thường không có biểu hiện cụ thể, chỉ khi chuyển biến nặng mới có thể nhận biết và xác định.

Bệnh có thể lây từ người này sang người khác thông qua các hoạt động giao tiếp nên cần thận trọng khi tiếp xúc với người bệnh để bảo vệ sức khỏe bản thân. Bên cạnh đó, có thể phòng ngừa bằng cách tiêm BCG, không dùng chung vật dụng cá nhân, xây dựng lối sống lành mạnh,….

Áp xe phổi

Bệnh thường gặp ở người từ 25 đến 45 tuổi, thường xuyên uống rượu bia, hút nhiều thuốc lá, mắc bệnh phổi mãn tính, hệ miễn dịch bị suy giảm hoặc bị đái tháo đường. Có thể nhận biết bệnh thông qua các triệu chứng như ho khan dai dẳng, hơi thở có mùi hôi, đau tức ngực, khạc ra mủ,….

Nguyên nhân gây ra bệnh có thể đến từ vi khuẩn kỵ khí (Bacteroides Melaninogenicus, Bacteroid fragilis Peptococcus, Peptostreptococcus,…); kí sinh trùng (Amip,…); tụ cầu vàng; bị chấn thương lồng ngực hở; kén phế quản bội nhiễm; phế cầu khuẩn; vi khuẩn Gram (-);…..

Bệnh phổi tắc ngẽn mãn tính

Luồng khí đi từ phổi tắc nghẽn do tiếp xúc những hạt vật chất/chất khí kích thích như khói thuốc lá trong thời gian dài là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Dấu hiệu nhận biết là thở khò khè, ho khan kéo dài có đờm, khó thở,….

Bệnh nếu không được điều trị sẽ chuyển biến ngày càng nặng hơn, khiến sức khỏe bị suy yếu trầm trọng. Tốt nhất là khi nghi ngờ mắc bệnh, nên đến gặp bác sĩ để thăm khám. Thông thường sẽ được cho dùng thuốc kháng sinh, corticoid, giãn phế quản,…; bắt bỏ thuốc lá,….

Giãn phế quản

Bệnh làm cho đường hô hấp không thể thanh lọc, đào thải những chất nhầy ra bên ngoài, khiến cho họng tăng khả năng bị viêm nhiễm. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, đúng cách sẽ có thể làm xuất hiện những vấn đề khác nghiêm trọng hơn có liên quan đến sức khỏe (suy tim, suy hô hấp, viêm phổi,…).

Dấu hiệu nhận biết là cơ thể mệt mỏi và suy nhược, ho khan kéo dài hoặc ho có kèm theo chất nhầy xanh/vàng, ho ra máu, sốt, khó thở, đau ngực,…. Tuy nhiên, đây cũng có thể là triệu chứng của một số bệnh khác, người bệnh cần đến gặp bác sĩ để được đưa ra chuẩn đoán chính xác nhất.

Hen suyễn

Ho khan kéo dài trên 8 tuần là dấu hiệu để nhận biết bệnh hen suyễn. Ngoài ra, còn có thể có những triệu chứng khác đi kèm như thở rít, khó thở hoặc thở khò khè và xuất hiện theo mùa (nhất là khi thời tiết trở lạnh) hoặc làm việc trong môi trường nhiều bụi bẩn, phấn hoa, nước hoa,….

Bệnh được chia làm nhiều loại là hen suyễn ngoại sinh, hen suyễn nội tại, hen suyễn về đêm, EIB, hen suyễn do Aspirin, CVA,… với 3 mức độ là nhẹ, trung bình và nặng. Biến chứng nặng nhất có thể gặp khi mắc phải là tràn khí màng phổi, biến dạng lồng ngực, khí phế thũng, xẹp phổi,….

Ung thư phổi

Bệnh được xác định khi cơ thể có khối u ác tính đang phát triển từ phế nang, biểu mô phế quản,…. Ở Việt Nam, tỉ lệ bị ung thư phổi cao đứng thứ 2 trong tất cả những bệnh ung thư (chỉ sau ung thư gan) với mỗi năm có trên dưới 23000 người được phát hiện mới và hơn 20000 người tử vong.

Triệu chứng của bệnh thường không đặc hiệu, cho nên rất dễ nhầm lẫn với những bệnh lý khác hoặc người bệnh sẽ không quan tâm dẫn đến bỏ qua. Ví dụ như ho khan kéo dài, khó thở, đau ngực, ho ra máu, khàn tiếng, nổi hạch cổ, sụt cân, đau vùng cánh tay, ho có đờm, sụp mí mắt,….

Trào ngược dạ dày thực quản

Bệnh gây ra tình trạng ho khan kéo dài vào ban đêm cùng một số triệu chứng khác. Nguyên nhân là khi nằm ngủ, axit gây ợ nóng, khó tiêu ở trong dạ dày bị trào ngược lên phía trên thực quản và tràn qua phổi, làm khởi phát cơn ho và dai dẳng khó hết dù đã thực hiện nhiều cách để cải thiện.

Tuy nhiên, bạn vẫn có thể hạn chế dung nạp thức ăn vào thời điểm chiều tối và kê gối cao đầu ngủ để tránh được tối đa tình trạng tương tự lặp lại vào ngày hôm sau. Giúp chất lượng giấc ngủ được nâng cao, ngủ ngon và sâu giấc hơn, sức khỏe phục hồi ổn định và tinh thần thoải mái, thư thái.

Bên cạnh đó, mẹ bầu khi bị ho khan dai dẳng gặp rất nhiều ảnh hưởng tiêu cực như động thai, sinh non. Những đối tượng khác có thể bị đái són hoặc sa dinh dục, đặc biệt là ở phụ nữ. Riêng người bị loãng xương sẽ có nguy cơ cao bị gãy xương sườn và người đang dùng thuốc chống đông máu sẽ dễ bị tụ máu ở thành bụng gây nguy hiểm.

Triệu chứng đi kèm khi bị ho khan kéo dài

Ngoài những cơn ho khan dai dẳng gây khó chịu, mệt mỏi thì người bệnh còn có thể chịu đựng thêm một số triệu chứng đi kèm khác nếu không sớm thăm khám và điều trị. Ví dụ như cổ họng ngứa và khó chịu do đờm còn kẹt lại bên trong, khi ho không đưa được ra ngoài nên hình thành những dị vật gây cản trở.

Song song đó là thở khò hè hoặc khó thở; đau nhức đầu; tiểu không tự chủ (phụ nữ lớn tuổi hoặc đang/đã mang thai); nhai nuốt khó khăn; nôn mửa; mất ngủ; khàn tiếng; ợ chua;…. Khi còn ở mức độ nhẹ sẽ dễ dàng xử lí, nhưng nếu để kéo dài khiến mọi thứ trở nên trầm trọng sẽ ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe và quá trình chữa bệnh cũng phức tạp hơn.

Nguyên nhân gây ho khan kéo dài

Nguyên nhân gây ho khan kéo dài phần lớn đến từ các bệnh lý (viêm phổi, trào ngược dạ dày thực quản, hen suyễn, lao phổi,…). Ngoài ra, còn có thể do tác dụng phụ khi sử dụng thuốc tây (thuốc ức chế men chuyển angioten, thuốc hạ huyết áp,…) hoặc thường xuyên tiếp xúc với những chất kích thích (phấn hoa, khói bụi, nấm mốc,…) ở trong môi trường làm việc, sinh sống.

Bên cạnh đó, hút thuốc lá được xem là một trong những yếu tố phổ biến gây ho khan dai dẳng lâu ngày. Bởi khói thuốc lá có thể xâm nhập vào bên trong phổi và khiến phổi bị tổn thương, suy yếu thông qua đường thanh quản. Lúc này, cơ thể sẽ xuất hiện những cơn ho han liên tục với mức độ từ nhẹ đến nặng.

Chuẩn đoán ho khan kéo dài

Nếu ho khan dai dẳng lâu ngày không khỏi, người bệnh nên đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế uy tín để được thăm khám, điều trị càng sớm càng tốt, giúp tránh việc gặp phải những biến chứng nguy hiểm và khó hồi phục sức khỏe. Tại đây, bác sĩ sẽ khám lâm sàng và hỏi một số câu hỏi liên quan để thu thập các thông tin cơ bản.

Lúc này đã có thể dự đoán được sơ bộ mức độ bệnh, tình trạng sức khỏe, nguyên nhân gây bệnh,…. Nhưng để chắc chắn sẽ có thể yêu cầu làm thêm xét nghiệm máu, chụp CT ngực, đo phế dung, chụp X-quang ngực, xét nghiệm mẫu đờm,…. Sau khi có kết quả sẽ đưa ra phương pháp, phác đồ cải thiện sức khỏe phù hợp nhất.

Cách điều trị ho khan kéo dài

Có nhiều cách điều trị ho khan kéo dài khác nhau, nhưng phổ biến nhất vẫn là dùng thuốc tây và áp dụng các bài thuốc dân gian. Người bệnh cần lựa chọn cách phù hợp nhất để mau chóng đẩy lùi các triệu chứng, cải thiện dần bệnh tình và phục hồi sức khỏe mà vẫn đảm bảo an toàn, không gặp tác dụng phụ.

Dùng thuốc tây y

Thuốc tây y phải được dùng theo sự chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không được tự ý sử dụng để tránh không đạt được hiệu quả như mong muốn và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Đồng thời, tuân thủ đúng liều lượng, không lạm dụng dưới mọi hình thức để tránh tác dụng ngược.

Dưới đây là một số loại thuốc tây thường được kê đơn:

• Thuốc điều trị ho khan và ho gió kéo dài: Điển hình là thuốc kháng histamin như Promethazine, Alimemazin, Chlorpheniramine, Dextromethorphan,…. Công dụng là an thần, dễ ngủ, giảm các cơn ho vào thời điểm ban đêm.
• Thuốc có dẫn xuất từ opioid: Được dùng trong trường hợp người bệnh bị mất sức hoặc kiệt sức do những cơn ho dai dẳng trong thời gian dài. Tuy nhiên, có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn ngủ hoặc táo bón và không được sử dụng cho trẻ nhỏ.
• Thuốc long đờm: Nếu ho có xuất hiện chất nhầy đặc (đờm) thì bác sĩ có thể kê thêm thuốc Terpin Hydrat, Natri benzoat, Carboxystein,… để loại bỏ đờm một cách nhanh chóng. Giúp cổ họng được thông thoáng và dễ chịu hơn.
• Glucocorticoid dạng hít: Được chỉ định để điều trị ho khan dai dẳng có nguyên nhân là do bệnh hen suyễn. Loại thuốc có thể được cho sử dụng là Beclomethasone hoặc Budesonide.
• Thuốc Theophylin: Khi người bệnh được bác sĩ chuẩn đoán là ho khan do tắc nghẽn phế quản thì khả năng cao sẽ được cho dùng thuốc Thephylin điều trị. Mục đích là giảm tắc nghẽn ở đường dẫn khí và cải thiện hiệu quả các triệu chứng như khó thở, ho liên tục,….
• Thuốc ức chế quá trình tiết dịch vị ở dạ dày: Chỉ dùng khi đã xác nhận nguyên nhân ho khan kéo dài là do trào ngược dạ dày thực quản. Những trường hợp khác nếu sử dụng sẽ vừa không có hiệu quả, vừa dễ gặp tác dụng phụ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.
• Những loại thuốc khác: Viên nang có tinh dầu bạc hà (Eucalyptol, Menthol,…) hoặc siro trị ho có chiết xuất hoàn toàn từ thảo dược thiên nhiên cũng có thể được chỉ định dùng kết hợp để giảm ho và giúp đường hô hấp được sát trùng.

Áp dụng các bài thuốc dân gian

Những bài thuốc dân gian thường sử dụng nguyên liệu là những loại thảo dược có sẵn trong thiên nhiên với nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe của người bị ho khan kéo dài. Ngoài ra, còn không chứa các thành phần độc hại nên an toàn và có thể hạn chế được tối đa những phản ứng phụ không mong muốn.

Bài thuốc 1: Dùng giấm táo

Theo các nghiên cứu, trong giấm táo có chứa một lượng lớn acid acetic với công dụng chính là kháng khuẩn, tiêu diệt những tác nhân khiến đường hô hấp bị viêm nhiễm. Đồng thời, ngăn chặn những kích thích không tốt đến niêm mạc họng, giúp giảm dần những cơn ho khan trong thời gian ngắn.

Chuẩn bị:

• 2 muỗng giấm táo
• 200ml nước đun sôi đã để nguội

Cách thực hiện:

• Hòa giấm táo vào nước, dùng muỗng khuấy đều để hỗn hợp hòa tan.
• Uống hết một lần và mỗi ngày nên uống khoảng 2 lần để đạt được hiệu quả điều trị cao nhất.

Bài thuốc 2: Mật ong ngâm với chanh đào

Công dụng của bài thuốc là long đờm và giảm ho. Do đó, áp dụng khi bị ho khan dai dẳng, ho có nhiều đờm trong thời gian dài là rất phù hợp. Chỉ sau vài tuần, các triệu chứng sẽ giảm dần và sức khỏe ngày càng cải thiện tích cực. Đặc biệt là tăng được sức đề kháng miễn dịch cho cơ thể.

Chuẩn bị:

• Mật ong nguyên chất
• Chanh đào
• Hủ thủy tinh có nắp đậy kín

Cách thực hiện:

• Rửa sạch chanh đào để loại bỏ bụi bẩn và đất cát bám bên trên. Sau đó để ráo nước rồi dùng dao thái thành từng miếng vừa phải theo chiều ngang.
• Cho chanh đào đã thái miếng vào hủ thủy tinh (trước đó nên đem đi tiệt trùng, để ráo) theo từng lớp, mỗi lớp chanh đào sẽ cho mỗi lớp mật ong tương ứng.
• Đậy kín nắp và bảo quản nơi sạch sẽ, khô ráo, thoáng mát, không bị ánh nắng mặt trời chiếu vào trực tiếp để ngâm trong 10 ngày.
• Mỗi ngày uống khoảng 2 đến 3 muỗng cà phê mật ong ngâm với chanh đào để giảm dần cơn ho. Nhưng cần lưu ý không dùng cho trẻ nhỏ chưa được 12 tháng tuổi trở lên.

Bài thuốc 3: Chữa ho khan kéo dài bằng tỏi

Những hoạt chất kháng khuẩn và kháng viêm được tìm thấy khá nhiều trong tỏi nên cực kì thích hợp để ứng dụng vào điều trị ho do nhiễm khuẩn. Ngoài ra, bên đông y cũng cho rằng tỏi có tính ấm và vị cay, có thể điều trị ho khan và ho có đờm nhanh chóng, hiệu quả và an toàn.

Chuẩn bị:

• 3 tép tỏi tươi
• Gừng tươi
• 1 – 2 muỗng đường nâu

Cách thực hiện:

• Tỏi bóc bỏ vỏ và giã nát; gừng rửa sạch và cắt sợi nhỏ.
• Cho tỏi và gừng đã sơ chế cùng với đường nâu và một ít nước nào nồi đun sôi.
• Chắt lấy nước và chia thành 2 – 3 phần bằng nhau rồi uống hết trong ngày, không để qua đêm.

Bài thuốc 4: Sử dụng chanh chữa ho khan dai dẳng

Chanh không chỉ được dùng để làm tăng hương vị cho các món ăn, nước chấm,… mà còn được ứng dụng rất nhiều trong các bài thuốc dân gian chữa bệnh ho khan trong thời gian dài. Nhiều người sau khi thử đã nhận lại hiệu quả rất khả quan và có thể tăng cường sức đề kháng với vitamin C và những hoạt chất kháng khuẩn.

Chuẩn bị:

• 2 – 3 muỗng nước cốt chanh
• 2 muỗng mật ong nguyên chất
• 2 muỗng dầu oliu
• 1 muỗng gừng băm nhuyễn

Cách thực hiện:

• Đem mật ong và gừng đi ngâm trong 8 tiếng rồi thêm nước cốt chanh cùng dầu oliu vào.
• Khuấy đều đễ hỗn hợp hòa tan rồi tiến hành lọc bỏ bả. Phần nước thu được cho vào ngăn mát tủ lạnh để dùng dần.
• Liều dùng khuyến cáo là 2 lần/ngày với liều lượng vừa đủ và làm ấm trước khi uống để cổ họng cảm thấy thoải mái, dễ chịu.

Bài thuốc 5: Dùng nguyên liệu chính là quả lê

Quả lê có tính mát và vị ngọt hơi chua. Tác dụng chủ yếu là bổ phế, sinh tân dịch và tiêu đờm (theo đông y). Cho nên, người đang bị ho khan trong thời gian dài hoặc ho có đờm dai dẳng có thể dùng làm nguyên liệu trong các bài thuốc dân gian để cải thiện sức khỏe và đầy lùi triệu chứng bệnh.

Chuẩn bị:

• 1 – 2 quả lê
• 300 gram hạt sen đã bỏ tâm

Cách thực hiện:

• Quả lê đem đi rửa sạch rồi dùng dao cắt nhỏ và hạt sen bẻ đôi.
• Cho 2 nguyên liệu vào nồi cùng với một lượng nước và đường phèn vừa đủ.
• Đun sôi hỗn hợp đến khi tất cả đều đã mềm thì tắt bếp, cho tất cả ra chén và thưởng thức.

Biện pháp ngăn chặn ho khan kéo dài tái phát

Sau khi điều trị, bạn còn cần thực hiện những biện pháp ngăn chặn tái phát. Bởi nếu khởi phát trở lại, ho khan kéo dài có thể làm đường hô hấp và những cơ quan khác ở trong cơ thể bị tổn thương nghiêm trọng hơn lần trước đó. Đồng thời, sức khỏe cũng bị suy giảm và việc điều trị cũng gặp khá nhiều khó khăn.

Dưới đây là một số biện pháp ngăn chặn nên áp dụng:

• Tiêm vắc xin phòng viêm phổi, nhiễm khuẩn đường hô hấp, cúm,… theo hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa.
• Đối với người có bệnh trào ngược dạ dày thực quản thì nên ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày, kê cao gối khi ngủ, chỉ nằm sau khi đã dung nạp thức ăn từ 2 đến 3 tiếng, hạn chế những loại đồ ăn chua cay hoặc thức uống có chứa nhiều gas.
• Không tiếp xúc với những tác nhân gây kích ứng, dị ứng và tránh thay đổi nhiệt độ một cách đột ngột. Ví dụ như bụi bẩn, không khí ẩm mốc, lông vật nuôi,….
• Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao và có chế độ dinh dưỡng khoa học để nâng cao thể chất, tăng sức đề kháng miễn dịch giúp chống lại được những tác nhân gây bệnh (virus, vi khuẩn) bảo vệ cơ thể.
• Tránh khói thuốc lá và từ bỏ thói quen hút thuốc (nếu có) bởi khói thuốc có thể khiến đường hô hấp bị kích thích và phổi bị tổn thương. Ngoài ra, đây cũng là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.

Ho khan kéo dài nếu điều trị sớm sẽ không nguy hiểm, nhưng nếu chần chừ để càng lâu sẽ càng có nguy cơ gặp phải những biến chứng nghiêm trọng. Do đó, người bệnh nên đến gặp bác sĩ ngay từ khi còn ở giai đoạn nhẹ để sức khỏe được hồi phục và ổn định nhanh chóng, an toàn.

BÀI VIẾT CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:

• Ho Ra Máu Là Bệnh Gì? Dấu Hiệu và Cách Xử Lý,Chữa Trị
• Bệnh Ho: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Nhận Biết, Cách Điều Trị