Bị Chán Ăn Mất Ngủ Là Bệnh Gì, Làm Sao Để Cải Thiện?

Chán ăn mất ngủ là dấu hiệu cảnh báo sức khỏe đang có vấn đề cần được quan tâm điều trị sớm. Theo đó, bệnh nhân cần quan sát các biểu hiện, nắm được nguyên nhân gây bệnh và tìm cách khắc phục hiệu quả. Những thông tin chi tiết về chứng mất ngủ, chán ăn sẽ được Nhất Nam Y Viện cập nhật trong bài viết dưới đây.

Chán ăn mất ngủ là bệnh gì?

Chán ăn mất ngủ là chứng rối loạn ăn uống kèm theo hiện tượng sa sút nghiêm trọng về tinh thần. Từ đó gây ra hiện tượng rối loạn giấc ngủ, ăn uống không ngon miệng, dễ bị sụt cân, buồn nôn, suy nghĩ tiêu cực,… 

Chán ăn, mất ngủ, mệt mỏi là một vòng luẩn quẩn. Bởi khi mệt mỏi, toàn thân rã rời, bạn không muốn tiếp nhận bất cứ loại thức ăn hay đồ uống nào, cảm giác thèm ăn bị giảm lại. Từ đó kéo theo tình trạng căng thẳng, rối loạn tiêu hóa gây mất ngủ. Cơ thể không ngủ được sẽ khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, uể oải và lại lặp lại vòng tuần hoàn trên. 

Tìm Hiểu Thêm: Nguyên Nhân Mất Ngủ Kéo Dài Là Gì?làm Sao Cải Thiện Giấc Ngủ Hiệu Quả

Triệu chứng chán ăn buồn nôn mất ngủ

Triệu chứng ở người bị chán ăn mất ngủ thường không rõ ràng nên dễ nhầm lẫn với các dấu hiệu mệt mỏi khác của cơ thể. Vậy nên, bệnh nhân cần chú ý theo dõi chất lượng giấc ngủ, chế độ ăn uống hàng ngày để nhận biết những điều bất thường. Ví dụ như:

• Thường có giấc ngủ không liền mạch, khó chìm vào giấc ngủ và hay thức giấc nhiều lần giữa đêm.
• Sau khi thức dậy luôn có cảm giác mệt mỏi, uể oải, thiếu sức sống. 
• Thời gian ngủ trong ngày giảm, bạn chỉ có thể ngủ được từ 4 – 5 tiếng/ngày, thường thức dậy sớm nhưng khó ngủ lại sau đó. 
• Ăn uống kém, không cảm thấy ngon miệng, hay bị nôn, nôn vào sáng sớm hoặc ngay sau khi ăn.
• Không tập trung trong công việc hay học tập và một số vấn đề khác. 
• Hay bị đau đầu, đau nửa đầu, ù tai, hoa mắt, chóng mặt. 
• Rối loạn hệ tiêu hóa, dễ bị tiêu chảy, táo bón. 

Nguyên nhân chán ăn mất ngủ

Các nguyên nhân dẫn tới tình trạng chán ăn mất ngủ rất đa dạng, tuy nhiên điển hình nhất vẫn phải đề cập tới những nguyên do sau:

• Do cơ thể suy nhược: Đau đầu, buồn nôn, ăn ngủ kém, chóng mặt, phản ứng kém, nhức mỏi cơ xương,… chính là dấu hiệu cho thấy bạn đang bị suy nhược cơ thể. 
• Yếu tố tuổi tác: Tuổi càng lớn, đồng nghĩa với việc các bộ phận trong cơ thể dễ bị suy yếu, lão hóa dẫn tới không thể đảm bảo các chức năng nên dễ khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi. Kèm theo đó là tình trạng thiếu máu lên não khiến tình trạng mất ngủ chán ăn càng thêm nghiêm trọng ở người lớn tuổi. 
• Rối loạn tâm lý: Căng thẳng, stress do công việc, các vấn đề trong đời sống có thể khiến mọi người mất tập trung, dễ có những suy nghĩ tiêu cực dẫn tới chán ăn, mất ngủ. Khi tình trạng căng thẳng kéo dài còn gây ra tình trạng đau đầu, suy nhược thần kinh, thậm chí là trầm cảm. 
• Mắc bệnh lý: Rối loạn tiêu hóa, suy thận, bệnh huyết áp, đau dạ dày,… thường là những bệnh lý làm tăng triệu chứng mất ngủ, chán ăn ở nhiều người. 
• Do yếu tố tác nhân bên ngoài: Thay đổi thời tiết đột ngột, môi trường sống – môi trường làm việc không đảm bảo, ô nhiễm tiếng ồn cũng là một trong những lý do làm tăng nguy cơ bị chán ăn, mất ngủ. Bởi sự thay đổi này có thể khiến cơ thể chưa kịp thích ứng, khiến đầu óc căng thẳng, dễ bị lo lắng. 

Chán ăn mất ngủ là dấu hiệu của những bệnh nào?

Bên cạnh những nguyên nhân vừa đề cập, chán ăn mất ngủ kéo dài còn là dấu hiệu cảnh báo những bệnh lý nghiêm trọng như: 

Bệnh mệt mỏi mãn tính

Mệt mỏi mãn tính là nguyên nhân gây ra tình trạng mất ngủ chán ăn kéo dài. Kem theo đó là triệu chứng bất thường ở hệ tiêu hóa, hệ hô hấp, tiết niệu, thần kinh cơ,… Đồng thời, người bệnh sẽ luôn thấy đau đầu, sốt nhẹ, khó tập trung vào công việc, đau họng kéo dài, nổi hạch ở cổ, đau tức ngực, đau cơ, đau khớp, tim đập nhanh và dễ đổ mồ hôi vào ban đêm,… 

Bệnh tiêu hóa

Khi chán ăn, ăn không ngon miệng người ta thường nghĩ ngay tới các bệnh liên quan tới đường tiêu hóa. Bởi khi hệ tiêu hóa hoạt động kém dễ ảnh hưởng tới việc ăn uống, kèm theo đó là các triệu chứng khó chịu khiến người bệnh dễ bị mất ngủ. Những bệnh về đường tiêu hóa thường gặp gây nên chứng mất ngủ, chán ăn phổ biến nhất là:

• Trào ngược dạ dày, thực quản khiến người bệnh khó chịu, mệt mỏi với những cơn đau tức ngực, buồn nôn, khó nuốt, chán ăn, mất ngủ, mệt mỏi. 
• Viêm loét dạ dày tá tràng dễ khiến người bệnh bị nôn, buồn nôn, người xanh xao, chán ăn, sụt cân nhanh chóng. Kèm theo đó là những cơn đau bụng âm ỉ, dữ dội khiến người mắc khó chìm vào giấc ngủ, ngủ không ngon giấc. 
• Xuất huyết dạ dày điển hình với triệu chứng buồn nôn, mệt mỏi, chán ăn, căng thẳng, lo lắng, khó ngủ. 

Nên xem: Tổng hợp 10+ thuốc dạ dày tốt nhất hiện nay

Hội chứng suy nhược cơ thể

Chán ăn mất ngủ diễn ra nhiều tháng kèm theo triệu chứng mệt mỏi, trằn trọc mất ngủ, người uể oải, không muốn vận động, rối loạn cảm xúc, thiếu máu, người xanh xao, dễ mắc bệnh nhưng khó chữa dứt điểm có thể là biểu hiện của chứng suy nhược cơ thể. Theo Y học cổ truyền, suy nhược cơ thể có thể do âm dương trong cơ thể mất cân bằng, cơ quan nội tạng can – phế – tỳ – thận bị tổn thương, suy yếu. 

Đứng trên phương diện nghiên cứu Y học hiện đại, tình trạng suy nhược cơ thể chính là hội chứng rối loạn với những biểu hiện phức tạp và dễ nhầm lẫn với một số bệnh lý khác. Thế nên nhiều người thường có tâm lý chủ quan, chỉ sau khi các triệu chứng biểu hiện một cách rõ ràng hơn mới tiến hành điều trị nhưng đã muộn. 

Mắc bệnh thần kinh

Tình trạng này xuất hiện khi não bộ hoạt động quá mức trong thời gian, thường là do sang chấn tâm lý, bệnh nặng nhưng không được điều trị dứt điểm. Khi bị suy nhược thần kinh, bệnh nhân sẽ bị chóng mặt, hay mộng mị, ngủ không sâu giấc, dễ bị hoảng loạn tinh thần, lo lắng về nhiều thứ, ăn uống kém, sụt cân nghiêm trọng. 

Hơn nữa, bệnh có tính chất kéo dài dai dẳng, dễ phát triển thành bệnh mãn tính nếu không được điều trị hiệu quả ngay từ đầu. Vậy nên, ngay khi phát hiện những dấu hiệu bất thường, các bạn nên tới bệnh viện để kiểm tra, điều trị ngay. 

Bệnh cao huyết áp

Cao huyết áp là tình trạng áp lực máu dồn lên thành động mạch tăng cao hơn so với mức bình thường. Ở mức thông thường, chỉ số huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương sẽ đạt ở ngưỡng 120/80 mmHg. Trường hợp chỉ số huyết áp tâm thu cao hơn 140 mmHg và huyết áp tâm trương cao hơn 90 mmHg thì bệnh nhân được liệt vào danh sách tăng huyết áp. Theo đó, mức độ huyết áp nặng hay nhẹ sẽ phụ thuộc vào sự thay đổi của 2 chỉ số này. 

Nếu tình trạng cao huyết áp không được kiểm soát tốt sẽ dẫn tới các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe như nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim, tử vong hoặc để làm suy giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Trong giai đoạn đầu, người bị cao huyết áp sẽ bị khó ngủ, mất ngủ, đau đầu, mệt mỏi, chán ăn,… 

Xem chi tiết: Huyết áp cao là gì? Làm sao để ổn định huyết áp lâu dài

Suy tuyến thượng thận

Các tổn thương ở thận sẽ làm giảm chức năng sản sinh ra cortisol – nguyên nhân làm rối loạn chuyển hóa trong cơ thể với những dấu hiệu điển hình như chán ăn, mất ngủ, mệt mỏi, uể oải. Bên cạnh đó, người bệnh còn thấy nhịp tim tăng nhanh hơn bình thường, huyết áp xuống thấp, sốt cao, cơ thể lạnh nhưng không đổ mồ hôi. Thường xuyên xuất hiện những cơn đau ở chân, vùng lưng và khó duy trì giấc ngủ liền mạch. 

Chán ăn khó ngủ có thể do bệnh suy giáp

Suy giáp chính là một dạng rối loạn nội tiết do cơ quan này không sản sinh đủ lượng hormone cần thiết cho quá trình trao đổi chất của cơ thể. Lúc này, bệnh nhân sẽ có cảm giác khó ngủ, chán ăn, suy giảm sức khỏe, dễ bị kiệt sức. Mặt khác, bệnh nhân còn thường xuyên bị táo bón, ăn uống không ngon miệng, trí nhớ suy giảm, ngủ không ngon giấc, da khô, tái xanh, kém sức sống. Nhịp tim thay đổi liên tục, một vài trường hợp còn bị đau cơ, đau khớp. 

Cách điều trị chứng mệt mỏi chán ăn mất ngủ

Để hạn chế các tác động xấu của chứng chán ăn mất ngủ, bệnh nhân có thể tiến hành điều trị theo những cách sau: 

Bài thuốc dân gian trị chán ăn mất ngủ

Với những trường hợp bị mất ngủ chán ăn không quá nghiêm trọng, có thể tham khảo một số mẹo chữa mất ngủ dân gian như sau:

• Mẹo dùng đậu xanh: Ngoài tác dụng thanh nhiệt, đào thải độc tố thì đậu xanh còn giúp an thần, trị chứng khó ngủ buồn nôn khá tốt. Người bệnh đang bị mất ngủ chán ăn có thể chế biến đậu thành nhiều món ăn bổ dưỡng khác nhau như đậu xanh hầm thịt gà, cháo đậu xanh, đậu xanh bí đỏ, đậu xanh hầm thịt chim,… 
• Tâm sen, hạt sen: Nguyên liệu này mang lại hiệu quả trị mất ngủ khá hiệu quả, bạn có thể dùng chúng bằng cách cho vào thực đơn ăn uống hàng ngày như làm món cháo sen, chè sen, gà hầm sen, trà tâm sen,… 

• Lạc tiên: Cũng tương tự như những nguyên – dược liệu khác, lạc tiên cũng có khả năng hỗ trợ an thần, trị mất ngủ và kén ăn. Theo đó, dân gian thường dùng lạc tiên để hãm thành trà uống hàng ngày. 
• Cây xạ đen: Dược liệu này thường được dùng làm trà uống để bồi bổ sức khỏe, cải thiện giấc ngủ, kích thích cảm giác kèm ăn và giảm chứng đau đầu, chóng mặt hiệu quả. 
• Dùng cây đinh lăng: Thường được tận dụng để tăng sức đề kháng, làm giảm triệu chứng gián đoạn giấc ngủ giữa đêm, khó ngủ buồn nôn, chán ăn. Mọi người có thể dùng cây đinh lăng bằng cách ăn sống hoặc phơi khô hãm trà uống. 
• Cây xấu hổ: Với tính hàn, cộng thêm khả năng giảm đau, giải nhiệt, lợi tiểu, giảm căng thẳng thần kinh, tốt cho người biếng ăn, khó ngủ. Để tận dụng hiệu quả lợi ích mà cây xấu hổ mang lại, bạn có thể phơi khô thân, lá cây xấu hổ hãm trà uống hàng ngày. 

Đọc thêm: Mất Ngủ Nên Uống Lá Gì? Top 7 Loại Lá Chữa Mất Ngủ Cực Hiệu Quả

Thuốc Tây trị chán ăn và mất ngủ

Sau khi xác định được nguyên nhân dẫn tới tình trạng chán ăn mất ngủ, bác sĩ sẽ kê cho bệnh nhân đơn thuốc phù hợp. Chẳng hạn như:

• Thuốc an thần: Olanzapine và Mirtazapine là 2 loại thuốc sẽ được kê đơn dành cho những trường hợp bị mất ngủ kinh niên, mất ngủ kéo dài, khó chìm vào giấc ngủ do bị căng thẳng, stress quá mức. 
• Thuốc bình thần: Chủ yếu là thuốc Zolpidem, Clonazepam, Bromazepam,.. với tác dụng kích thích sản sinh chất truyền gây buồn ngủ, làm rút ngắn thời gian đi vào giấc ngủ
• Thuốc kháng histamin: Là những loại thuốc có tác dụng làm giảm triệu chứng của bệnh mất ngủ, buồn nôn, chán ăn do dị ứng hoặc mắc bệnh ngoài da. Trong đó, chủ yếu là thuốc Clorpheniramin và Dimedrol. 

Bài thuốc Đông y

Ngoài những cách chữa trị nêu trên, trường hợp bị mệt mỏi chán ăn mất ngủ có thể áp dụng một số bài thuốc Đông y an toàn để cải thiện tình trạng. Được biết, chứng mất ngủ chán ăn theo Đông y xảy ra khi tạng phủ – thần trí bị rối loạn làm ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ và cảm giác ăn uống. 

Các bài thuốc Đông y trị mất ngủ và chán ăn sẽ giúp giải quyết tận căn nguyên vấn đề. Đồng thời kết hợp bồi bổ thể trạng, tránh để bệnh tái phát thông qua những bài thuốc sau:

• Bài thuốc 1: Bài thuốc này có tác dụng chữa chứng mất ngủ, táo bón, thiếu máu, hay quên và có thể dùng được cho trẻ em biếng ăn khó ngủ. Theo đó, bạn cần chuẩn bị huyền sâm, đảng sâm, viễn chí, kiết cánh, mạch môn, thiên môn, mật ong. Mang tất cả tán nhuyễn, trộn cùng mật ong với lượng vừa đủ để tạo thành 1 viên hoàn. Mỗi lần uống 10g, ngày dùng 2 lần cho tới khi đạt được hiệu quả. 
• Bài thuốc 2: Có tác dụng trị chứng mệt mỏi, mất ngủ, hay quên, ăn ít hoặc ăn uống không ngon miệng. Chuẩn bị đương quy, đẳng sâm, phục linh, long nhãn, táo nhân, hoàng kỳ, đạo táo, viễn chí, gừng tươi. Sơ chế sạch các nguyên liệu rồi sắc uống ngày 1 thang, chia làm 3 lần uống. 

Đừng bỏ lỡ: 5+ bài thuốc đông y chữa mất ngủ cực kỳ hiệu quả

Biện pháp phòng tránh chán ăn buồn nôn mất ngủ

Mọi người có thể phòng tránh tình trạng chán ăn buồn nôn mất ngủ theo những biện pháp sau:

• Hình thành thói quen sinh hoạt một cách khoa học, cân bằng giữa công việc và thời gian nghỉ ngơi để tránh rơi vào trạng thái căng thẳng, stress quá độ.
• Ngủ đủ giấc, nên ngủ trước 11 giờ đêm, tránh thức khuya và hãy thức dậy sớm để ổn định chu kỳ sinh học của cơ thể. 
• Có thể sử dụng các loại trà thảo mộc để cải thiện chất lượng giấc ngủ, giảm áp lực thần kinh, kích thích tiêu hóa, tăng cảm giác thèm ăn như trà hoa cúc, trà gừng, trà hoa nhài,…
• Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày để đảm bảo quá trình trao đổi chất, đào thải độc tố, ngăn ngừa lão hóa. Tuy nhiên cần tránh uống nhiều nước vào buổi tối trước khi ngủ vì chúng có thể khiến bạn bị tỉnh giấc giữa đêm do buồn đi vệ sinh.
• Chăm chỉ rèn luyện thể dục bằng các bài tập phù hợp theo thể trạng và lứa tuổi. 
• Cân bằng chế độ dinh dưỡng, ăn nhiều rau xanh, thực phẩm chứa nhiều vitamin để kích thích vị giác, cải thiện chứng mất ngủ chán ăn. 
• Nếu tình trạng mệt mỏi chán ăn khó ngủ kéo dài, tốt nhất hãy tới bệnh viện để thăm khám, kiểm tra. 

Chứng chán ăn mất ngủ gây ra không ít tác động xấu tới sức khỏe, công việc cũng như tinh thần của người bệnh. Trường hợp không được điều trị sớm, chúng còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm, khiến cơ thể suy kiệt sức lực. Mong rằng, nội dung bài viết trên sẽ mang đến những thông tin hữu ích trong việc chăm sóc sức khỏe cá nhân.

Xem thêm:

• Mất ngủ ăn uống gì? Top 10 thực phẩm cải thiện tình trạng mất ngủ
• 11 cách dùng hạt sen chữa mất ngủ hiệu quả nhất