Mất Ngủ, Khó Ngủ: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị
Đánh giá bài viết
Phần lớn mọi người đều gặp phải tình trạng mất ngủ thứ phát hoặc mãn tính. Tình trạng này không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe mà còn tác động xấu tới trạng thái tinh thần, chất lượng công việc. Vậy để biết chính xác nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng tránh tình trạng này hiệu quả. Bạn đọc có thể xem thêm tại bài viết dưới đây của Đông Trùng Vietfarm.
Bị mất ngủ là gì?
Mất ngủ là dạng rối loạn giấc ngủ được chia thành nhiều hình thức khác nhau như khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu giấc, hay bị thức giấc giữa đêm, dậy quá sớm và không thể ngủ lại,… Những đối tượng gặp phải tình trạng này thường có cảm giác mệt mỏi, uể oải sau khi thức giấc, thường xuyên buồn ngủ nhưng lại không dễ ngủ. Không chỉ ảnh hưởng tới đời sống sinh hoạt, thiếu ngủ, ngủ không ngon còn làm ảnh hưởng tới chất lượng công việc.
Người ta thường chia mất ngủ thành 2 dạng là cấp tính và mãn tính. Mất ngủ cấp tính là tình trạng mất ngủ khá phổ biến nhưng không thường xuyên và không kéo dài quá 1 tháng. Còn trường hợp mãn tính, bạn sẽ bị khó ngủ thường xuyên, lặp đi lặp lại nhiều lần và kéo dài trên 1 tháng.
Có rất nhiều dạng mất ngủ khác nhau, tuy nhiên phổ biến nhất phải kể đến là:
- Mất ngủ sau sinh: Có thể là do cảm giác đau ở vết mổ, vết khâu tầng sinh môn, hay phải thức khuya chăm con hoặc trầm cảm sau sinh,…
- Mất ngủ ban đêm: Những đối tượng thuộc nhóm này sẽ khó đi vào giấc ngủ vào mỗi tối, ngủ chập chờn, không sâu giấc. Thông thường các giấc ngủ chỉ kéo dài khoảng 2 – 3 tiếng rồi tỉnh giấc thay vì ngủ liền một mạch 6 – 8 tiếng như người bình thường.
- Mất ngủ kéo dài – mất ngủ kinh niên: Trường hợp khó ngủ nếu không được điều trị kịp thời sẽ kéo dài, trở thành bệnh mãn tính, làm ảnh hưởng tiêu cực và gây khó khăn – bất tiện trong cuộc sống, công việc. Nếu rơi vào tình trạng này, bạn bắt buộc phải kiên trì điều trị và tuân thủ theo đúng phương pháp mà bác sĩ chỉ định.
- Rối loạn giấc ngủ: Bao gồm cả tình trạng không thể ngủ, ngủ rũ rượi vào ban ngày hoặc ngủ quá nhiều nhưng không thấy đủ, hay bị thức giấc,… Nguyên nhân của tình trạng này thường là do cử động có chu kỳ, ngáy, ngưng thở, mộng du, nghiến răng, mắc hội chứng chân không nghỉ, chứng ngủ rũ,…
Nguyên nhân mất ngủ
Mất ngủ, khó ngủ thường do nhiều nguyên nhân khác nhau, chẳng hạn như:
- Do căng thẳng, áp lực từ công việc, tài chính, cuộc sống do ly hôn, người thân qua đời, mất việc,…
- Ngủ trưa nhiều, ngủ không đúng giờ giấc, thường xuyên sử dụng điện thoại hoặc các thiết bị điện tử khác trước khi đi ngủ,…
- Đi công tác, du lịch đến các quốc gia có múi giờ khác nhau hoặc lịch làm việc sáng – tối không cố định.
- Ăn quá nhiều vào buổi tối dẫn tới tình trạng khó tiêu, ợ nóng, trào ngược dạ dày gây khó chịu, khó ngủ.
- Đối tượng bị bệnh tim, trào ngược dạ dày thực quản, hen suyễn, đang bị chấn thương hoặc đang dùng thuốc Tây điều trị có thể bị bệnh mất ngủ.
- Rối loạn giấc ngủ, thường xuyên cảm thấy bồn chồn, ngưng thở khi ngủ,…
- Tuổi càng cao, tình trạng khó ngủ càng trở nên phổ biến.
- Lười vận động có thể khiến cơ thể mệt mỏi, uể oải, muốn ngủ trưa nhiều nhưng lại khó ngủ về đêm.
- Thói quen sử dụng rượu bia, cà phê, các chất kích thích khác cũng là một trong số những nguyên nhân khiến bạn không thể ngủ ngon giấc.
Đối tượng dễ bị mất ngủ
Tình trạng mất ngủ có thể xuất hiện ở nhiều đối tượng, giới tính nhưng chủ yếu vẫn là nhóm đối tượng sau:
- Phụ nữ: Nhiều thống kê đã chỉ ra rằng, so với nam giới, phụ nữ có xu hướng bị khó ngủ cao hơn. Một phần nguyên nhân là do vấn đề thai kỳ, rối loạn nội tiết tố, chu kỳ kinh nguyệt,…
- Người cao tuổi: Mất ngủ thường phổ biến hơn ở những người từ 50 – 65 tuooit do thay đổi liên quan tới quá trình lão hóa. Bên cạnh đó, đây cũng là nhóm đối tượng dễ mắc các bệnh lý nên thường bị mất ngủ trầm trọng.
- Người có bệnh lý: Bệnh mãn tính thường kèm theo những cơn đau, ngứa ngáy khó chịu nên dễ làm ảnh hưởng tới chất lượng giấc ngủ. Một trong số đó chính là bệnh viêm khớp, tiểu đường, mất trí nhớ, viêm da cơ địa, đau cơ xơ hóa, trào ngược dạ dày, viêm loét đại tràng, viêm dạ dày, lupus ban đỏ,…
- Trường hợp đang gặp vấn đề tâm lý: Nếu đang gặp áp lực, thường xuyên bị căng thẳng hay đang phải đối mặt với nhiều vấn đề trong cuộc sống cũng khiến bạn suy nghĩ nhiều, dễ bị khó ngủ.
- Người làm ca đêm/thay đổi múi giờ liên tục: Vì lý do công việc nên nhiều người phải làm ca đêm hoặc phải di chuyển qua nhiều quốc gia khác nhau. Thậm chí việc đi du lịch ở nhiều người có sự chênh lệch múi giờ cũng là lý do khiến bị thiếu ngủ, khó ngủ.
- Đối tượng có lối sống thiếu khoa học: Uống rượu bia, hút thuốc lá nhiều, ít vận động, chế độ ăn uống không đảm bảo dinh dưỡng, thức khuya, tắm muộn cũng là yếu tố khiến bạn không thể ngủ được.
Xem thêm: Mất Ngủ Tuổi Trung Niên Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Chữa
Triệu chứng mất ngủ
Triệu chứng mất ngủ thường có các biểu hiện điển hình như sau:
- Khó ngủ về đêm.
- Dễ tỉnh giấc giữa đêm hoặc thức dậy quá sớm nhưng khó ngủ lại.
- Hay lo lắng về các vấn đề liên quan tới giấc ngủ.
- Cảm thấy mệt mỏi, uể oải, chán nản sau khi ngủ dậy.
- Hay buồn ngủ, ngáp ngủ vào ban ngày.
- Thường xuyên cáu gắt, lo lắng quá mức hoặc thay đổi tâm trạng thất thường.
- Khó tập trung, mau quên.
- Luôn có cảm giác như chưa ngủ, ngủ không đủ.
“Mất ngủ là dấu hiệu của bệnh gì” hay “không ngủ được là bệnh gì” là câu hỏi được nhiều người quan tâm. Như chúng ta đã đề cập, tình trạng không thể ngủ có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh dị ứng, bệnh tim, bệnh viêm khớp, bệnh tuyến giáp, trào ngược dạ dày thực quản, thay đổi nội tiết tố, bệnh tâm thần, ngưng thở khi ngủ, mộng du, chứng hoảng sợ trong giấc ngủ,…
Biến chứng mất ngủ
Mất ngủ mãn tính hay cấp tính đều tác động xấu tới sức khỏe, chất lượng đời sống và công việc của người bệnh. Theo đó, bị khó ngủ, mất ngủ nghiêm trọng có thể dẫn tới những biến chứng sau đây:
- Luôn cảm thấy mệt mỏi, không tỉnh táo, lờ đờ, chóng mặt, hoa mắt, thiếu tập trung.
- Suy giảm hệ miễn dịch.
- Làm tăng nguy cơ bị rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp, tiểu đường, thậm chí là đột quỵ, tử vong.
- Dễ mắc bệnh ung thư.
- Tâm trạng thất thường, hay khó chịu, cáu kỉnh, khó kiểm soát cảm xúc, luôn cảm thấy cô đơn, tuyệt vọng, chán nản.
- Giảm khả năng sinh lý, giảm ham muốn, gây rối loạn cương dương, xuất tinh sớm,…
- Da nhanh bị lão hóa, da khô, dễ bị sạm nám, chảy xệ do cơ thể tăng tiết hormone cortisol làm phá vỡ cấu trúc collagen khiến da kém mịn, thiếu sự săn chắc.
- Làm chậm quá trình hồi phục, khiến vết thương khó lành.
- Ngủ không đủ giấc gây thiếu hụt năng lượng, dễ khiến mọi người ăn nhiều và có xu hướng lựa chọn những thực phẩm kém lành mạnh.
- Hay gặp ảo giác, dễ bị tai nạn khi tham gia giao thông.
Chẩn đoán mất ngủ
Cách chẩn đoán bệnh mất ngủ và nguyên nhân cụ thể có thể được tiến hành như sau:
- Kiểm tra thói quen ngủ: Đầu tiên, bác sĩ sẽ hỏi bạn một số câu hỏi về lịch sử giấc ngủ như mức độ buồn ngủ ban ngày, bạn thường đi ngủ lúc mấy giờ, thời gian ngủ bao lâu, có bị thức giấc hay không,… Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể yêu cầu bệnh nhân hoàn toàn bảng câu hỏi liên quan khác.
- Khám sức khỏe: Để biết vì sao bạn lại bị khó ngủ hoặc không thể ngủ, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám, kiểm tra sức khỏe tổng thể. Một trong số đó có thể là xét nghiệm máu, kiểm tra tuyến giáp hoặc những vấn đề khác.
- Đo đa ký giấc ngủ: Trong trường hợp các triệu chứng gây bệnh không rõ ràng, hoặc bác sĩ nghi ngờ bạn bị rối loạn giấc ngủ khác như hội chứng chân không yên, chứng ngưng thở,…. Lúc này, bạn sẽ cần ở lại bệnh viện một đêm để thực hiện các xét nghiệm và theo dõi, ghi lại những hoạt động của cơ thể khi ngủ, chẳng hạn như nhịp thở, sóng não, nhịp tim, chuyển động cơ thể, chuyển động mắt,… Từ đó bác sĩ có thể chẩn đoán tình trạng chính xác hơn.
Cách điều trị mất ngủ
Người bị mất ngủ có thể điều trị bệnh bằng cách sử dụng thuốc hoặc điều trị theo các phương pháp cải thiện tự nhiên. Cụ thể như sau:
Điều trị không dùng thuốc
Với những trường hợp bị khó ngủ do thói quen sinh hoạt, thay đổi môi trường sống, thay đổi nội tiết tố,… bạn nên hạn chế dùng thuốc, thay vào đó có thể áp dụng những biện pháp khắc phục sau đây:
- Liệu pháp thư giãn: Được dành cho những trường hợp cần điều chỉnh trạng thái tâm lý, giúp tinh thần trở nên thư thái, giảm căng thẳng, lo lắng và giúp bạn dễ ngủ hơn.
- Liệu pháp kiểm soát kích thích: Ở liệu pháp này, bạn chỉ cần nằm trên giường khi cảm thấy buồn ngủ nhưng còn hạn chế ngủ vào ban ngày. Nếu không thể ngủ được sau 15 – 20 phút khi đã nằm trên giường, mọi người nên ra khỏi giường và thực hiện một số hoạt động thư giãn rồi sau đó quay lại giường ngay sau khi thấy buồn ngủ.
- Sử dụng tinh dầu: Đây là một trong những lựa chọn khôn ngoan để cải thiện tình trạng khó ngủ, ngủ không ngon giấc. Mùi hương dễ chịu từ các loại tinh dầu sẽ giúp thư giãn tinh thần để bạn dần chìm vào giấc ngủ.
- Châm cứu: Là phương pháp trị liệu trong Y học cổ truyền khi sử dụng các cây kim tác động lên các huyệt đạo nhất định để giúp giảm cảm giác mệt mỏi, giúp khí huyết lưu thông và tăng sản sinh hormone serotonin.
- Sử dụng thảo dược thiên nhiên: Dân gian có nhiều bài thuốc giúp cải thiện tình trạng khó ngủ, một trong những thảo dược thường được dùng nhất chính là tim sen, lạc tiên, lá vông nem, hoa cúc,… Bạn có thể sử dụng các loại thảo dược này để pha thành trà uống mỗi ngày để giúp cải thiện giấc ngủ an toàn mà không gặp phải tác dụng phụ như việc dùng thuốc Tây.
Ngoài những biện pháp trên, mọi người có thể chọn sử dụng Đông trùng hạ thảo Vietfarm chính hãng để chữa mất ngủ. Được biết, đông trùng là thảo dược quý chứa nhiều thành phần dinh dưỡng mang giá trị cao. Nổi bật nhất là axit amin, nguyên tố vi lượng, các chất sinh học nên chúng có thể bổ phế, giải tỏa căng thẳng giảm mệt mỏi và tăng cường hệ miễn dịch cũng như hạn chế tình trạng khó ngủ tốt.
Sử dụng thuốc Tây
Nếu bị mất ngủ mãn tính, khó ngủ về đêm, bạn có thể được bác sĩ chỉ định dùng thuốc có chứa các thành phần như Ramelteon, Zaleplon, Eszopiclone hoặc Zolpidem,… Tuy nhiên, những loại thuốc kê đơn này sẽ không được khuyến khích sử dụng lâu dài vì chúng có thể mang tới những tác dụng nguy hiểm như chóng mặt, suy giảm nhận thức, nhờn thuốc, phụ thuộc vào thuốc, buồn ngủ vào ban ngày,…
Các loại thuốc an thần thông thường sẽ được chỉ định dùng cho người được bác sĩ chỉ định và kê đơn. Bệnh nhân không được tự ý mua và sử dụng thuốc khi chưa có sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa. Trong quá trình dùng thuốc, bạn nên thông báo với bác sĩ về những triệu chứng mà bản thân gặp phải để kịp thời xử lý, kiểm soát, tránh gặp biến chứng nghiêm trọng.
Tham khảo: Các loại thuốc chữa bệnh mất ngủ được nhiều người sử dụng
Bài thuốc Đông y
Thay vì sử dụng thuốc Tây, bạn có thể trị chứng khó ngủ bằng các bài thuốc Đông lành tính, an toàn, ít tác dụng phụ sau đây:
- Bài thuốc 1: Chuẩn bị 15g toan táo nhân, 3g cam thảo, 6g tri mẫu, 10g phục linh rồi sắc lên uống mỗi ngày.
- Bài thuốc 2: Nguyên liệu gồm có đảng sâm, chích mật (12g), đương quy, phục thần, bá tử nhân, toan táo nhân, chính viễn chí, bán hạ (10g), ngũ vị tử, xuyên khung (6g) và cam thảo, nhục quế mỗi loại 3g. Ngày sắc 1 thang để uống, dùng trong 15 ngày liên tục cho tới khi tình trạng mất ngủ được cải thiện tốt.
- Bài thuốc 3: Hoàng kỳ, phục linh, long nhãn, đảng sâm, đương quy, táo nhân (10g), 6g viễn chí, chích thảo, mộc hương (3g), 3 quả đại táo cùng 3 lát gừng tươi. Bạn sắc ngày 1 thang và uống liên tục trong 15 ngày tương tự như 2 bài thuốc trên.
Lưu ngay: 10 bài thuốc đông y chữa mất ngủ hiệu quả, an toàn
Phòng tránh tình trạng mất ngủ mệt mỏi
Để phòng tránh chứng mất ngủ không quá khó nhưng cũng không phải điều dễ dàng. Dưới đây là một vài gợi ý được các chuyên gia khuyến cáo nhằm giúp bạn có một giấc ngủ ngon và sâu hơn.
- Chú trọng tới không gian ngủ: Phòng ngủ cần đảm bảo vệ sinh, mát mẻ, yên tĩnh, nhiệt độ nên duy trì ở mức 19 – 22 độ. Để có thể ngủ ngon, bạn nên giảm ánh sáng trong nhà bằng cách bật đèn mờ hoặc dùng đèn bàn thay vì đèn trần trước khi đi ngủ 2 tiếng. Đồng thời nên thay gioăng cửa cách âm nếu có tiếng ồn làm gián đoạn giấc ngủ.
- Tạo lịch ngủ khoa học: Bạn nên tập thói quen đi ngủ và dậy cố định vào một giờ nhất định. Thời gian ngủ hợp lý và khoa học nhất chính là trước 23h tối và dậy vào 5 – 6h sáng.
- Chú ý tới thói quen ăn uống: Không ăn quá no, hoặc để bụng quá đói mới ăn. Tránh ăn trước khi ngủ 3 – 4 tiếng và hạn chế sử dụng cà phê, rượu bia, nước tăng lực, các loại trà,… Mọi người chỉ nên uống nước ấm pha chút mật ong hoặc nước chanh tươi để giúp đầu óc nhẹ nhàng, thư thái, dễ ngủ hơn.
- Tập thể dục: Đây là một trong những phương pháp hữu ích, không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mà còn giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ hiệu quả. Khi cơ thể được vận động điều độ, khí huyết lưu thông ổn định, chất lượng giấc ngủ cũng được cải thiện. Bạn không nhất thiết phải tập những bài tập có cường độ cao, thay vào đó có thể tập đạp xe, yoga, chạy bộ, bơi lội hoặc thậm chí là đi dạo khoảng 30 phút mỗi ngày.
- Thực hiện các hoạt động giúp giảm kích thích sinh lý trước khi ngủ: Hãy tập ngồi thiền, yoga, đọc sách, nghe nhạc, tắm nước ấm, ngâm chân trước khi ngủ,… Nếu nằm lâu trên giường mà vẫn không ngủ được, bạn có thể đọc sách, sang phòng khác. Tuy nhiên không nên dùng điện thoại, máy tính, tivi vì điều này có thể khiến bạn khó ngủ hơn.
Nhìn chung, mất ngủ có khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe, chất lượng cuộc sống. Vậy nên, để có một tinh thần tỉnh táo, một sức khỏe tốt, các bạn cần thiết lập các biện pháp cụ thể để cải thiện giấc ngủ hiệu quả.
Xem thêm:
- Nguyên nhân chán ăn mất ngủ là gì? Các biện pháp giúp cải thiện bệnh hiệu quả
- Tại sao đau vai gáy gây mất ngủ? Cách chữa đau vai gáy gây mất ngủ
Nhận tư vấn từ hội động chuyên môn của Đông Trùng Hạ Thảo VietFarm
- Đặt lịch nhanh chóng
- Tư vấn miễn phí
- Nhận quà tặng hấp dẫn
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!